២.២ អំពើប្រព្រឹត្តល្អដោយវាចា៤ (វិចីសុចរិត)
- វៀរចាកនូវការមិនពោលពាក្យកុហកបោកប្រាសបំភាន់ភ្នែកអ្នកដទៃ ។
- ការមិនពោលនូវពាក្យញុះញង់ បំបែកបំបាក់អ្នកដទៃ ។
ពាក្យសម្តីផ្សែផ្សំប្រមែប្រមុំផ្តុំឲ្យកើតជាសាមគ្គីសេចក្តីព្រមព្រៀង ការនិយាយផ្សះផ្សារជនដែលមានវិវាទឲ្យជានឹងគ្នាវិញ ការនិយាយបន្ថែមកម្លាំងនាំឲ្យពួកជនដែលរាប់អានគ្នា ហើយរិតតែមានភាពស្និទ្ធស្នាល ស្រឡាញ់គ្នាជាងមុនទៅទៀត។
- ការនិយាយតែពាក្យផ្អែមល្ហែមទន់ភ្លន់ពិរោះដែលជាទីគាប់ត្រចៀក ត្រូវចិត្ត នៃ អ្នក ដទៃ គឺការមិននិយាយទ្រគោះបោះបោកចាក់ដោតបញ្ឈឺចិត្តគេ មិនជេរប្រទេចផ្តាសា ឲ្យកេរ្តិ៍អាស្រូវដល់ត្រចៀក និងចិត្តអ្នកដទៃ។
- ការនិយាយអំពីប្រយោជន៍ និងសេចក្តីចម្រើនទាំងពីប្រការគឺផ្លូវលោកមួយ ផ្លូវធម៌មួយ មិននិយាយពោលពាក្យរោយរាយឥតប្រយោជន៍។ ការនិយាយអំពីផ្លូវលោកគឺនិយាយអំពីវិជ្ជា ការចេះដឹងនិងការងារដែលឥតទោសនាំឲ្យចម្រើនធនធានអាជីវកម្មផ្សេងៗចម្រើនសេចក្តី
សុខឥតមានទោស ឥតមានសត្រូវ។
ទាំងនេះព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធបានចាត់ទុកថា ការនិយាយត្រូវ (សមា្មវាចា) ។
ការនិយាយត្រូវនេះជាកាំជណ្ដើមួយទៀតឈានឡើងទៅកាន់ការប្រតិបត្តិដើម្បីគ្រប់គ្រងរក្សាខ្លួនឯង។ ការនិយាយដោយប្រាសចាកស្មារតីប្រុងប្រយ័ត្ន ការនិន្ទាឈ្នានីស មើលងាយ ស្ដីបង្អាប់ជេរប្រទេចផ្ដាសានាំឲ្យស្លែងចិត្តអ្នកដទៃ។
សម្ដីទាំងអស់នេះត្រូវលះបង់ ត្រូវតមកុំនិយាយ។ ត្រូវនិយាយតែសម្ដីដែលប្រកបដោយចិត្តមេត្តា ករុណាយ៉ាងបរិសុទ្ធ ស្ថិននៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌយុត្តិធម៌គ្រប់ពេលវេលា ។